STORIES OF PANCHATANTRA IN SIMPLE TELUGU POEMS - ONLY TELUGU

PART 5 

For more than two and a half millennia, the Panchatantra tales have regaled children and adults alike with a moral at the end of every story. Some believe that they are as old as the Rig Veda. There is also another story about these fables. According to it, these are stories Shiva told his consort Parvati. The present series is based on the Sanskrit original.

A king, worried that his three sons are without the wisdom to live in a world of wile and guile, asks a learned man calledVishnu Sharman to teach them the ways of the world.

Since his wards are dimwits, Vishnu Sharman decides to pass on wisdom to them in the form of stories. In these stories, he makes animals speak like human beings. Panchatantra is a collection of attractively told stories about the five ways that help the human being succeed in life. Pancha means five and tantra means ways or strategies or principles. Addressed to the king's children, the stories are primarily about statecraft and are popular throughout the world.

Image Courtesy: http://www.indianhindunames.com/panchatantra-stories.htm

                                                                                                                                             

विद्वत्त्वं च नृपत्वं च नैव तुल्यं कदाचन । 

स्वदेशे पूज्यते राजा विद्वान् सर्वत्र पूज्यते ॥ 

Scholar and king are never comparable. King is worshipped in his country, but scholar is worshipped everywhere. 

Ref: http://sanskrit.samskrutam.com/en.literature-shloka-chaanakya-neeti.ashx

ఈ రోజు నుంచి పంచతంత్రం కధలను తేలికైన, కమ్మని తెలుగు పదాలతో పద్య రూపంలో వ్రాయాలని సంకల్పించాను. సచిత్రంగా చేసి అందంగా ఉండేలా  పిల్లలకు ఉపయోగ పడేలా చెయ్యాలని సంకల్పం. చిత్రాలను వెయ్యడం ఇప్పుడే నేర్చుకోవడం ప్రారంభించాలి కంప్యూటరు సాయంతో. 

మరియు నిటుల బలికె మూషిక రాజము
భుక్తి పోయె నాదు శక్తి బోయె 
నమ్మకంబు పోయె నా పరి జనులకు
కక్క మింగ లేక క్రుంగి పోతి ! 86

భాగ్య మన్న నేమి భోద పడెను నాకు
కలిమి పోగ యెవరు కలిసి రారు
చక్కెరున్న చోటె చీమలు చేరును
కలిమి దోచు వాడె బలిమి కాడు! 87

మూషికమ్ము పలికె మందరకము తోడ
కలిమి పోగ నేను కుమిలి పోతి
నమ్మి నట్టి జనులు నగుబాటు సేయగ
శత్రు నెదురు కొంటి శక్తి తోడ! 88

దైవ మొక్కడుండు ధనము ధాన్యము నీగ
ప్రాప్త మెంతొ నేను పొందుటెంతొ
నిర్ణయించు నతడె నామ మాత్రమె నేను
బలము కూడ గట్టి పైకి దూకి! 89 

ఉట్టి పైన నున్న యతి తిండి చేరగ
జాగరూకు డైన జంగమయ్య
బుర్ర పగుల కొట్ట కర్ర విసిరె కక్ష 
దైవ బలము తోడ తప్పు కొంటి! 90 


హిరణ్యకుడు తన హృదయ రోదన 
దెలుప వాయసమ్ము జాలి పడెను
మందరకుడు చెప్పె మరి రెండు గాధలు
నీతి యున్న దందు రీతి గాను! 91

ధనము యుండు డొకటె ఘనమంచు పొగిడేరు
పంచ కున్న వాడు పేద కాడె  
పిసిని గొట్టు వాడు భావ మందున పేద
దాన గుణము లేని ధనియు పేదె! 92

వాయసమ్ము పలికె మూషికు తోడను
మధుర భాష లాడు మిత్రు కంటె 
చేదు నిజము పలుకు చెలికాడు శ్రేష్టము 
కచ్చపమ్ము తోడ కలిమి మెండు! 93 

కశ్యపమ్ము యెలుక కాకియు యచటనె
కబురులాడు చుండె కొలని యొడ్డు 
కాల మెరుగరాయె కలిమి చెలిమెయాయె 
మిత్ర లాభ మొండు ముదము గూర్చ!  94

గడిచి పోయె నిటులె కతిపయ దినములు
మిత్రు లటులె కూడి ముదము నుండ 
హరిణ మొకటి వచ్చె పరుగున వగరుచు
సూసి బెదిరి పోయి స్నేహితులును! 95 

వాయసమ్ము యెగిరె వృక్షము పైనకు
యెలుక దూరె చెంత కలుగు లోన
మందరకము మునిగె మడుగు లోపలకును 
జింక కాచు టెటుల చింత తోడ! 96 

మిత్ర త్రయము యటుల మాటున డాగియు

చింత పడిరి చాల జింక గూర్చి

నీటి కొరకు పరుగొ వేటకాని భయమొ

హరిణి పరుగు తీయ కారణమ్ము! 97 

సరసు చెంత చేర హరిణి నిటు లడిగె

కొలను లోన దాగు కచ్చపమ్ము 

ఆపదేమి వచ్చె యటుల పరుగు తీయ

యనగ హరిణి నిలిచి యిటుల బలికె! 98

జింక తన పేరు చిత్రాంగు డనియెను   

తనదు బాధ చెప్పె దీనము గను 

వేట గాడు యమ్ము వేయ తప్పుకొని వేగ 

పరుగు తీసి వస్తి మరుగు కొరకు! 99   

వలయు నాకు యిపుడు నెలవు దాగు కొనగ  

యనగ కశ్యపమ్ము యిటుల బలికె 

శాస్త్రములలొ కలవు సూత్రములు యరయ

జింక యడిగె యాస చెప్పు మనుచు! 100

చెప్పె కూర్మ రాజు శాస్త్ర సారములను 

పోర వలయు శత్రు బలిమి తోడ 

పారి పోగ వలయు పోరి నిలువకున్న

పారి పొమ్ము కావ ప్రాణములను! 101

వాయసమ్ము పలికె వేటగాడు వెడలె

చెట్టు పైన నుంచి చూస్తి నేను

వేట పూర్తి చేసి వెనుకకు మరలెను

చింత మాని మాదు వెంటె యుండు!  102

కొలని కశ్చపమ్ము  కలుగులొ యెలుకయు

వాయసమ్ము మాట వినిన యంత 

చెలిమి చేసి జింక చింతను పోగొట్టె

కాల మెరుగరాయె కబురు లందు! 103

తిరిగి రాక పోయె హరిణి యొక దినము

మిత్ర త్రయము చింత మునిగి పోయె

మృగరాజు తినెనొ మడుగున పడెనొకొ

వలను చిక్కె నేమొ మరచి మరల! 104

యనుచు దిగులు చెందె హరిణి రాకనె పోయె

కఛ్ఛపంబు బలికి కాకి తోన

మూషికమ్ము నేను మెల్లగ నడిచేము

వెగముగను  నీవు యెగిరి చూడు!  105

కొంత దూర మేగి కాకి కనె వేట

గాని వలలొ జింక కొట్టు కొనుచు

జాలి వీడి నన్ను కాలుడు వెంటాడు

యనుచు వగచె చాల హరిణి యయ్యొ! 106

వాయసమ్ము పలికె వలదు చింత పడగ

యెగిరి పోయి తెత్తు ఎలుక మిత్రు

వలను పంట కొరికి విడిపించు వేగమె

యనుచు యెగిరి చనెను యెలుక చెంత! 107

విటము వాయసమ్ము వీపుపై యెక్కగ

జింక చెంత చేరె జంట గాను

యెలుక కొరికె వలను యెంతయొ నేర్పుగ

జింక తప్పు కొనెను చింత బాసి! 108

కృష్ణ శకుని పలికె గాలి మెకము గని

కలిసి రాదొ కట్టె కాటు వేయు

కాల మహిమ మనసు కాలుని తలచును

దైవ చింతె మంచి దారి చూపు! 109

కూర్మ ముండ లేక కదిలెను నెమ్మది

మూషికమ్ము చూసి మదిని వగచె

కష్ట మొచ్చు నపుడు కలిసి నాలుగు వచ్చు

వేట గాడు వచ్చు వేగముగను! 110

జింక నేను కాకి చనెదము వేగమె

కూర్మ మొండు తాను కదల లేదు

చిక్కు పడును వలను చాల కష్తమొచ్చె

కాతు నెటుల నేను కూర్మ మిత్రు! 111

వేటకాడు వచ్చి వృత్తము వలవేసె

యెలుక చెప్పె యొక్క యుక్తి యిటుల

ప్రాణ మొదిలి నటుల పడ వలయును జింక

ప్లావి కనుల కాకి పొడవ వలయు! 112

హరిణికుండు చూసి హరిణి పడి యుండ

సంతసమున పోయె జింక బట్ట

కశ్యపమ్ము నొదిలె కొలని గట్టు పయిన

యెరుగ డాయె మోస మెఱుక యిసుము! 114

వేటగాని చూసి వాయసమ్ము యెగిరె

హరిణి కూడ యురికె హయము రీతి

యెలుక కొరికి పారె వలను కొరికి

కశ్చపమ్ము పోయె కొలను లోకి! 115

బోయ వగచు కొనుచు పోయెను యింటికి

మిత్రు లొక్క చోట మరల చేరి

కబురు లాడు చుండ కాలమె తెలియదు

కాల మహిమ కాదె చెలులు దొరుక! 116

మిత్ర లాభ మనెడు మంచి కధను చెప్పి

విష్ణు శర్మ తెలిపె శిష్యులకును

స్నేహితులను పొంది సుఖమున యుండుడి

జయము కలుగు మీకు జయము జయము! 117

విష్ను శర్మ విరచిత "పంచ తంత్రము" యను నీతి కధలలో రెండవ నీతి "మిత్ర లాభము"

శుభం భూయాత్

నవ్వు తెప్పిచ్చేవి-  నవ్వు అప్పిచ్చేవి - నవ్వు తప్పించేవి 

                                                      ####################

మానవ ప్రవృత్తి వింతగా ఉంటుంది. మీరు ఏమీ మాట్లాడకుండా వేరే వాళ్ళు మాట్లాడేది వింటూ కూర్చున్నారనుకోండి చాలా వింతలూ విశేషాలూ, నవ్వు తెప్పిచ్చేవి, నవ్వు అప్పిచ్చేవి,(వేరే వాళ్ళకు చెప్పినప్పుడు వాళ్ళు నవ్వుతారు కదండీ అది అప్పు. ఇప్పుడు మీరు నాకు నవ్వు బాకీ)  నవ్వు తప్పించేవి (నవ్వు తప్పించి అంటే ఏడుపు తెప్పిచ్చేవి చాలా విశేషాలు బయట పడతాయి). ఇక్కొడో విషయం గ్రహించాలండీ! మనలాంటి తెలివిగల వాళ్ళే మనం మాట్లాడేది విని నవ్వుకొని, బ్లాగులు వ్రాసి నవ్వించీ లాంటి పనులకు ఉపయోగిస్తూ ఉండొచ్చు. అందుకని, గురజాడ ఆప్పారావు గారు చెప్పినట్టు, "మౌనం భోషాణం పెట్టె" అని నోరు మూసుకుని, చెవులు తెరుచుకుని కూర్చోవాలి. ఊరుకున్నంత ఉత్తమం లేదు బోడిగుండంత సుఖం లేదు. అందుకే మన్మోహనుడు మాట్లాడే వాడు కాదు.  అయితే ఆయన నోరే కాదు, చెవులు కూడా (టర్బన్ కింద) మూసుకునే వాడు. కళ్ళు తెరుచుకుండేవాడు అనడానికి దాఖలాలు లేవు.  కళ్ళున్న వాడెవడూ కని పెట్ట లేక పోయాడు!      

  

ఈ వింతలు, విశేషాలూ ప్రధానంగా క్షౌరశాలల్లోనూ, రైలు పెట్టెల్లోను ఎక్కువగా తారసపడుతూ ఉంటాయి. పెళ్ళిళ్ళలోనూ, పేరంటాల్లోనూ కూడా తారస పడడం కద్దు. అయితే పేరంటాల్లోకి మగ వాళ్ళను రానీయరు కదా?  అది ఆడ వాళ్ళ సొంతం. ఏమో తృప్తి దేశాయ్ భర్త (ఆమెకు పెళ్ళయ్యుంటే) పేరంటాల్లో మగ వాళ్ళకి ప్రవేశం మీద హంగామా చెయ్యొచ్చేమో, ఊరుకున్న శంఖాన్ని ఊది చెడగొట్టినట్టు.  

అన్నిటి కంటే  మనకు తారస పడే ప్రవృత్తి "మనకున్న ప్రత్యేకతలు" అవతలి వాడికి తెలియ చెప్పాలనే తపన. ఇది సొంత డబ్బా అనడానికి లేదు, కాదనడానికీ లేదు. 

సొంత డబ్బా (దీనినే ఆంగ్లమందు BRAGGING అందురు)

ఘంటసాల గారు "దేవదాసు" సినిమాలో "జగమే మాయ" పాట పాడేరు కదండీ. ఆ పాటయ్యాక చివర్లో దగ్గుంటుంది.  చాలా మంది అది నాగేశ్వర రావు గారు దగ్గుండచ్చు అనుకునే వాళ్ళు. ఘంటసాల గారు ఎక్కడన్నా ప్రైవేటు ఫంక్షనులో పాడేప్పుడు అంతా అయ్యాక "ఈ దగ్గు నేనే దగ్గానండీ సినిమాలో" అని చెప్పే వాళ్ళుట. అంతే కదండీ కొన్ని విషయాలు చెబితే కానీ తెలియవు. (కేజ్రీవాలుకి ఆ అవసరం లేదు. అషుతోషు దగ్గుతాడని ఎవరూ భ్రమ పడరు కదా?)

మా సుపుత్రుడు కూడా నన్నెప్పుడూ ఎద్దేవా చేస్తుంటాడు. "మా డాడీకి నేను సీ ఏ, సీ ఎస్, బీ కాం 23వ పుట్టిన రోజుకే పూర్తి చేశానని చెప్పుకోక పోతే తోచదు. ఏదో విధంగా ఆ విషయాన్ని తీసుకు వస్తారు" అని. చూశారండీ ఇక్కడ కూడా ఆ టాపిక్ తెచ్చి మీ దగ్గర కూడా డబ్బా కొట్టాను.  అదన్న మాట పద్ధతి.  

ఒక దశాబ్దం క్రితం వరకు "నేను అమెరికా వెళ్ళినప్పుడు" అని చెప్పుకోవడం గొప్ప. ఇప్పుడు ఆ మాట చెబితే "అయ్యో1 పాపం! అలాగా! ఎప్పుడు జరిగిందీ" అని ముక్కు మీద వేలేసుకుంటున్నారు. మా చుట్టం ఒకావిడ "ఏముంది చంద్రా (నా పేరు)! అంట్లు తోమడానికి ఇక్కడైతేఏమిటీ? అమెరికా ఐతే ఏమిటీ? " అని వాపోయింది. అమెరికా వెళ్ళటమంటే ఆముదాలవలస వెళ్ళినట్టే అన్నంత సుళువైపోయింది. అంచేత ఈ మధ్య చాలా మంది, "ఇప్పుడే ఊరెళ్ళి వస్తాము. కాస్త మా ఇల్లు కనిపెట్టుకుని ఉండండి "  అని చెప్పుకుంటున్నారట.  

"ఎన్నాళ్ళో వేచిన ఉదయం" అన్నట్లు కొంత మందికి తన గొప్ప తనం చెప్పుకోడానికి "హృదయం ఎగిసి పడుతూ ఉంటుంది" మిగతా నగరాల సంగతి తెలియదు కానీ మా భాగ్యనగరంలో మాత్రం ఏ విషయం మాట్లాడదామన్నా అవకాశం ఉండదు. భూమి గుండ్రంగా ఉన్నట్లు అన్ని విషయాలూ చివరికి భూములూ, భూముల మీద కట్టిన ఇళ్ళూ  వాటి విలువలూ మీదకే సంభాషణ మళ్ళుతుంది. ముఖ్యంగా రిటైరయ్యి కొడుకో, కూతురో అమెరికా లోనో, ఆస్ట్రేలియా లోనో ఉంటే ఇక చూడండి. ఈ మహానుభావుడు ఎప్పుడు గుటుక్కుమంటాడో తెలియదు.

"మా వాడు ఫలానా చోట గజం 3 వేలకు కొన్న భూమి ఇప్పుడు 12000 అయింది, లాంటి వాక్యాలు టీవీ  సీరియల్లో ఆడ వాళ్ళ ఏడుపుల లాగా వినపడుతూనే ఉంటాయి. కంది పప్పు యాభై రూపాయల నుండి 200 రూపాయలైందనే విషయం వీరు చర్చించరు. ఎందుకంటే, వారికి ఆ అవసరం లేదు కనక.    

డాంబికం లేదా పటాటోపం (దీనినే ఆంగ్లమందు VANITY అందురు)

ఆంగ్లంలో VANITY FAIR అనే నవల ఉంది.  ఇదంతా అప్పటి ఆంగ్ల యువతులు ప్రదర్శించే వారి, వారి ఉన్న మరియు  లేని గొప్పలు గురించిన కధ. చాలా బాగుంటుంది, చదవండి.

ఓ సారి మా దంపతులం (గొప్ప చెప్పుకోవడం కాదు కాని మేమిద్దరం ఎప్పుడూ కలిసే వెళతాము. కిరాణా కొట్టుకు కూడా. అది మా ప్రత్యేకత) రైల్లో ఎక్కాము. ఎదురుగా ఇంచు, మించు మా వయసు వాళ్ళే దంపతులు కూర్చున్నారు. కూర్చోగానే ఆమె, " డ్రైవరుని పంపించారా" అంది. ఆయన నా లాగానే కొంచం చిరాకు మనిషి, డాంబికం నచ్చని మనిషి (ఇది నా డాంబికం కాదు సుమా, నిజమే) అనుకుంటా. "లేదు1 మనమొచ్చే దాకా ఆరు నెలలు స్టేషను బయటే కూర్చోమన్నా" అని చురకేశాడు. . ఆయనికీ, మాకూ అర్ధ మయ్యిందేమిటంటే వాళ్ళకు కారున్న విషయమూ, దానికి డ్రైవర్ పెట్టుకుండే  స్తోమత ఉన్న విషయమూ చెప్పాలని ఆమె తపన. దాని మీద ఆయన ఒక గ్యాలను పెట్రోలు పోసి నిప్పంటించాడు.   

మా చిన్నతనంలో, అంటే కాలేజీలో చదివే రోజుల్లో, చేతి గడియారమే పెద్ద ఫ్యాషను. అందులోనూ తరువాత వచ్చిన టైటాన్ చేతి గడియారముంటే ఇక చూడు "దాని సోకు మాడ" . ఆ రోజుల్లో సాయంకాలం పూట మా వీధి అరుగుల మీద కూర్చునే వాళ్ళం, పిల్ల గాలి తగలక పోతుందా అని. తెనాల్లో అరుగులు చాలా ప్రాముఖ్యంగా ఉండేవి, ప్రతీ ఇంటికీ (మురుగు కాలవలు కూడ అంతే ప్రాముఖ్యంగా ఉండేవి, కానీ వయసు అలాంటిది పంది పిల్ల కూడా అందంగా కనిపించే వయసు. అంచేత మురుగు వాసన పిల్ల గాలిలో కొట్టుకు పోయేది.) అలా మేము కూర్చున్న ప్రతి రోజూ ఒక అమ్మాయి ఆ రోడ్డు మీద నడిచి వెళ్తూ ఉండేది. (మేము కూర్చోని రోజు కూడా వెళ్ళేదెమో నాకు తెలియదు). 

ఆ అమ్మాయి చేతికి కొత్తగా కొన్న చేతి గడియారముండేది (బ్రాండు పేరు తెలీదు). ఆ అమ్మాయి ప్రతి నిమిషానికీ సమయం చూసుకుంటుండేది. అది ఆ రోజుల్లో మామూలే. నాకు ఇరవై ఏళ్ళు వచ్చేప్పటికి గడియారం ఫ్యాషను అలానే ఉండేది.  నేను నా స్నేహితురాలికి (ఇప్పటి రోజుల్లో భార్య) టైటాన్ చేతి గడియారం కొనిచ్చి ఆమె చెయ్యి గెలుచుకున్నా కదా? తరువాత ట్రాన్సిస్టర్ ప్రతి యువకుడి చెవిలో ఒకటుందేది. ఈ మధ్య రోజుల్లో ఫ్యాషన్లు చాలా త్వరగా మారుతున్నాయి. ఐ ఫొడ్లు, ఎం 3 ప్లేయర్లు, డిజిటల్ కెమేరాలు, సెల్ ఫోన్లు, స్మార్ట్ ఫోన్లు, టాబ్లెట్లు అబ్బో కంపెనీలు వొత్తిడి మీదున్నాయి. కొత్త, కొత్త విషయాలు  కనిపెట్ట లేక. ముళ్ళపూడి రమణ గారు ఒక జోకు రాశారు.     

"ప్యారిస్ నగరంలో ఫ్యాషన్ ఎంత వేగంగా మారుతుందంటే, ఓ ముద్దు గుమ్మ  మేక్ అప్ అయి బయటి కొచ్చేప్పటికి ఫ్యాషన్ మారి పొతూ ఉండేదిట.  ఇక లాభం లేదనుకొని, ప్రతీ సారీ మేక్ అప్ కాగనే ఓ రెండు అంగుళాలు స్కర్ట్ కత్తిరించుకొని బయటికొచ్చేదిట.  ప్రస్తుతమున్న "చిన్న బట్టల" కధకి వెనుక భూమి (బాక్ గ్రౌండ్) ఇదేనని వాకృచ్చారు.  

మీరు గమనించారో లేదో ప్రతి కాలేజీ అమ్మాయి చేతుల్లో ఒక స్మార్ట్ ఫోను లాంటిది ఉంటుంది. ఏమిటో నొక్కు తూనే ఉంటారు, ముందు గుట్ట ఉందా, గుంట ఉందా తీలీదు. నా దగ్గరా ఉంది కానీ ఓ ఫోను. రోడ్డు మీద వెళ్తున్నపుడు ఏం నొక్కాలో తెలీదు. అందుకే ఏ గాయం కాకుండా ఉన్నానేమో ఇంతవరకు. (నేను నడతలో ఎంత నిర్లక్ష్యంగా ఉంటానో నడకలో అంత జాగ్రత్తగా ఉంటానండి. నేనెక్కడ "కాలు జారుతానో"నని నా భార్య ఎప్పుడూ వెనకే ఉంటుంది, ముందు వచ్చే వాళ్ళను గమనిస్తూ.అందుకే మేమిద్దరం కలిసే వెళుతూ ఉంటాము.)   

ఇలా డాంబికాల గురించి చెప్పాలంటే చాలా ఉంటాయి. ఓరుగల్లు నుంచి సికిందరాబాదుకి కాకతీయ ఫాస్ట్ ప్యాసెంజరు అని ఉండేది. ఇది పొద్దున్నే బయలుదేరి (5 గంటలకి) ఆఫీసు టైముకి సిక్'బాదు చేరేది. ఇందులో ఒక సుఖముంది. ఆఫీసు టైముకి చేరుకుని అక్కడ ఎంచక్కా నిద్ర పోవచ్చు. అంచేత ఆఫీసు గోయర్స్ అంతా దీన్లోనే వెళ్ళే వాళ్ళు. అయితే దీన్లో ఓ తిరకాసు ఉండేది. చెన్నయి నుండి సికిందరాబాదు దాకా ఎక్కడ ఏ చిన్న సమస్య వచ్చినా ఈ బండి రద్దు అయ్యేది. 

ఓ సారి ఈ బండి రద్దయ్యింది. అందరూ ఆదుర్దాగా స్టేషను మాస్టర్ని నిల దీశారు, "మేము ఆఫీసులకి వెళ్ళి నిద్ర పోవలా వద్దా" అన్నట్టుగా. "మళ్ళీ ఇంటికి వెళ్ళి నిద్ర పోతే కరెంటు దండగ" అనీనూ. ఇంతలో ఓ కుర్రాడు, (అప్పుడు నేనూ కుర్రాడినే) మెడికల్ రెప్రెజెంటేటివ్లా ఉన్నవాడు "నేనసలే ఫస్టు క్లాస్ టికట్ కొన్నాను. బండి నడపాల్సిందే" అన్నాడు. అంతే అందరూ గొల్లున నవ్వారు. "ఏందయ్య! నువ్వు గిన ఫస్టు క్లాస్ కొన్నవని బండి నడపాల్లే?. అయినా కంపెనీ ఇస్తే నేను ఇమానంలోనే ఎల్తా" అని జోకులు. నేను నా ఫస్ట్ క్లాస్  టికట్టు జేబులోకి తోసేశా! నాదీ కంపెనీ సొమ్మే కదండీ. ఇలా ఉంటాయి డాంబికాలు.  దీన్నే "అంచు డాబే కానీ పంచె డాబు లేదు" అంటారు.

ఇక వయసు డాంబికాలు బహు గొప్పగా ఉంటాయి. ఆడవాళ్ళు ఈ విషయంలో కొంచెం ముందుంటారు. "మీ వయస్సెంతండీ? అని అడిగితే 50+ అని చెప్పడం కద్దు. ఈ ప్లుస్ లో తొమ్మిది సంవత్సరాల, పదకొండు నెలల, మూడు వందల అరవై నాలుగు/అరవై ఐదు రోజులుండొచ్చు. రేపు అరవై నిండే వారు కూడా ఈ రోజు 50+ కదా?      

ఈ విషయంలో ముళ్ళపూడి వారు ఓ జోకు వ్రాశారు. ఇద్దరు 90+ వయస్సు పెద్ద మనుషులు రైల్లో వెళ్తూ ఉన్నారట. ఓ 90+ "ఏమండీ మీ వయస్సెంతుంటుందంటారు?" అని అడిగాడట. "ఆ! ఎంతండీ 60+ అని చెప్పి "మీ వయస్సెంత?"  అని బదులు ప్రశ్న వేశాడట. "ఎంతండీ? 55+" అని చెప్పాట్ట. ఇంతలో పైన బెర్తులో ఉన్న ఒక 30+ యువకుడు జారి కింద పడ్డాడుట. గాభరా పడుతున్న ముసలోళ్ళని చూసి,' గాభరా పడకండి.  నేనిప్పుడే పుట్టాను" అని చెప్పాడుట. అదండీ మనం వయసు దాచి పెట్టినా దాగదు కదా?     

బడాయిలు దీన్నే "cock-a-doodle-doo"  అని అంటారు.

మేము కాలేజీలో చదివే రోజుల్లో అమ్మాయిలు గ్రంధాలయంలో పెద్ద, పెద్ద పుస్తకాలు తీసుకుని చంకలో పెట్టుకుని పోతూ ఉండేవారు. వీళ్ళు రాగానే గ్రంధాలయ నిర్వాహకుడు (librarian)  వీళ్ళు వచ్చే సమయానికి పుస్తకాలు తూకం వేసి ఎక్కువ బరువున్న పుస్తకాలు తీసి పెడుతూ ఉండే వారు.  అదో బడాయి. మళ్ళీ అట్ట కూడా నలగకుండా తీసుకొచ్చే వాళ్ళుట. (నా  భార్య మాత్రం  ఈ విషయంలో చాలా సీరియస్ అయింది. "నేను చదివే దాన్ని అని" అని ఖండితంగా చెప్పింది.ఇదో బడాయి. నాకు తెలీదా?) 

అందుకే సినీ కవి "హలో, హలో ఓ అమ్మయీ! పాత రోజులు మారాయి! ఆపు ఇక నీ బడాయీ!" అని వ్రాశాడు. 

"భలే కోడళ్ళు" అని ఒక పాత సినిమాలో, కోడళ్ళు బడాయికి పోయి ఆస్తంతా కరగేస్తారు.  ఎస్వీ రంగారావు మామ. మనవ సంతానం సహాయంతో వాళ్ళ కళ్ళు తెరిపిస్తాడు. "ఆస్తి మూరెడు, ఆశ బారెడూ చివరికి అప్పులూ చేతికి చిప్పలూ" అని ఒక పాట ద్వారా దర్శకుడు "బడాయి" లకు పోతే వచ్చే నష్టాన్ని తెలియ చేస్తాడు.  

నేనోసారి ఓ క్షౌర శాలలో "నా జుట్టు కత్తిరించుకొను" సమయము కొరకు వేచి చూస్తూ కూర్చున్నా.  ఇంతలో ఒక వ్యక్తి వచ్చాడు. ఇతను ఆ శాలలో అందరికీ పరిచయమైన వ్యక్తే అనుకుంటా. బడాయీలు చెప్పే వాళ్ళు కొంతసేపు అవిశ్రాంతంగా  తిరుగుతూనో, కూర్చుని అదే పనిగ గోళ్ళు గిల్లుకుంటూనో ఉంటారు. గమనించారా? దీనికో కారణ ముంది. వీళ్ళు తము చెప్పబోయే విషయం అక్కడున్న వాళ్ళందరినీ సంభ్రమాశ్చర్యాల్లో ముంచుతుందని గట్టిగా నమ్ముతారు. ఆ ఆలోచనే వారిని అవిశ్రాంతంగా చేస్తుంది. ఇతను కూడా అలానే కొంత సేపు గింగిరాలు తిరిగి తన బడాయి మొదలు పెట్టాడు. వారి సంభాషణ వారి మాండలికంలోనే ఇలా సాగింది.

ఎద్దు ఈనిందని ఒకడంటే, దూడను గాట కట్టెయ్యమని మరోడన్నాడం

ట.

బడాయి వ్యక్తి (బ.వ్య): సునో! కల్ మై ఎక్ ఆపరషన్ దేఖా! కిత్నా పరెషాన్ హువా భై! కళ్ళు తిరిగినై అనుకో. అరె! యే డాక్టరాం కైసే కర్తే భై! ఆ డాక్టరు నా దోస్తేలే! అందర్ ఆనే దియా! నహిన్ తో, మనకి చూణ్ణికి కుదరది! 

క్షౌర శాల ఉద్యోగి: ఏం ఆపరేషనన్నా?  గంత సీరియస్సు?  (ఒక చిరు నవ్వు విసిరాడు. అంటే అతనికి ముందే తెలుసన్న మాట)  

లోపల సెలూన్ యజమాని ఎవరికో మసాజ్  చేస్తున్నాడు. అతను గట్టిగా " గట్లెట్ట సూపిస్తారు భై. గదేమన్న ఆపరేషనా, ఇంజక్షనా' అని అరిచాడు.

బ.వ్య.: మా కి కసం అన్నా! నేంచూసినా!  

క్షౌ. శా.ఉ.: నువ్వు చెప్పన్నా? ఏమాపరేషను? అన్న అట్లానే అంటాడులే. నువ్వు చెప్పు. 

ఇంకో సారి కిసుక్కు.

బ.వ్య.: గదే భై. జుట్టు మారుస్తారు చూడు. "హైర్ ట్రాన్స్ప్లాంటేషన్." అంటారు చూడు. గది. క్యా కరా మాలూం. మొత్తం పై నెత్తి కోసిండు. గట్లానే దాని ఎనక్కి తిప్పి ఒక్కొక్క వెంట్రుకా పీకిండు భై. పీకి మల్లీ గది నెత్తిన  పెట్టి, కుట్లేసి  "కల్ ఆజా" అన్నాడు.  మర్నాడు మల్లీ ఎళ్ళినం. ఏం చేసిండో తెలుసా. కుట్లు ఊడ దీసి గా బొక్కల్లొ ఒక్కొక్క ఎంట్రుకా దూర్చిండు భై. ఎంత ఒత్తుగా వచ్చిందో తెలుసా కొత్త జుట్టు. పరేషాన్ భై. మత్తు మందు భీ ఇయ్యలె. ఒక్క బొట్టు రగతం కారలె. నొప్పి కూడా తెలీలేదన్నాడు భై, నా దోస్త్.

సె.ఓ.: అంతా ఝూట్ ర! నమ్ముకుండ్రి. నాకు తెలుసు. రెండు రోజులు ఆపరేషను ఎవడు చేస్తాడు భై.

ఈ రకంగా వాదులాట కాసేపు జరిగాక బడాయి వ్యక్తి కొంచెం తగ్గాడు. "రెండు రోజులు కాదులే. కానీ మిగిలిందంతా నిజం" ఇంకా ఎవరూ ఆ విషయం మీద ఎక్కువ చెప్ప దలుచుకో లేదు. 

(ఇది నిజంగా జరిగింది. ఇలాటి వాళ్ళు కూడా ఉంటారని  అరవై పైబడి బతికిన నాకు అప్పుడే తెలిసింది.)       

                                            ################################

 సర్వే జనాహ  సుఖినో భవంతు 

      

              

VANI TRISATI - THREE HUNDRED POEMS IN TELUGU ON CONTEMPORARY ISSUES- WITH TRANSLATION IN ENGLISH PROSE AND TELUGU PROSE

తెలుగు భాషలో ఛందోబద్ధంగా పద్యం వ్రాయడం అతి క్లిష్టమైన ప్రక్రియ. 11 వ తరగతి తరువాతతెలుగు వ్యాకరణంతో పూర్తి బంధం తెగి పోవడమూ, 

తదుపరి జీవితమంతా ఎక్కువగా ఆంగ్ల భాషాపుస్తకాలే చదవడం వల్ల తెలుగులో కొంతనైనా చందోబద్ధంగా పద్యం రాయాలన్న నా కోరిక అలానేమిగిలి పోయింది. ఐతే నా తృష్ణ చల్లారనిది . ప్రయత్నిస్తూనే ఉన్నాను. కాని ఏనాడూ ఒక్క పద్యంకూడ పూర్తి చెయ్యలేదు.

It is a difficult proposition to attempt to write a poem in Telugu grammatically. I lost total touch with Telugu grammar rules which are complex after my 11^th class. As I was totally engrossed in reading and dealing in English, this desire to write a poem in Telugu remained a dream. But my appetite is unquenchable. So, time and again, I have been trying and failing in the process. But, I could never complete even a single poem.

ఎట్టకేలకు, నా రాణి వాణి పై ఒక పద్యం మొదలు పెట్టాను. చిన్నతనాన నేర్చుకున్న వ్యాకరణసూత్రాలు, లఘువులు, గురువులు, వృత్తాలు, యతి, ప్రాసలు ఒక్క సారి మననం చేసుకున్నాను. నాభార్య సలహా తీసుకున్నాను. పద్యం పూర్తయ్యాక. ఆమె కొన్ని తప్పులు దిద్దింది.

ఐనా కొన్ని లోపాలు ఉండవచ్చు. నాకు తెలిసి ఒక చోట యతి గతి తప్పింది. కుదరలేదు, సరైనపదం. వదిలెశాను.

ఇక మీ ఓపిక.

At last with the blessings of Goddess Vani and with wishes from my wife Vani, I recalled the grammar rules I learned during my school days, referred a few books, took my wife’s advice, as she knew Telugu better than me and compiled the first poem on Godess Vani and Vani. This is called Champakamala, in Telugu lingo. There might be errors and as I stay in Mumbai, I had no option but to depend on my wisdom. As far as I know, there is one clear error. Please correct, if you have knowledge of Telugu grammar.

వాణి శతనానికి నాందీ పద్యము.

కుసుమ లతా విధాన మొక మందర మారుత తుల్య భాషణల్

తరుణివి నీదు భార మతి నేర్పున తీర్పున మ్రోయు ధీమతిన్,

చిన్నతనమందె కష్టముచె భారము మీరగ తీర్పున భరిం

చి సుమ పరీమళంబు శుచి జల్లిన నా యలివేణి వాణికిన్!

Dedicated to Goddess of Knowledge, Vani.

నా చదువుల రాణి వాణికి అంకితం.

Like a creeper blooming with flowers that moves lightly during wind, your words are so mild and touching. As a lady of the house, when you entered our house, you bore your burden with proper judgment and intelligence. When very young you faced unbearable troubles with aplomb. Like the flower creeper, you spread the sweet smell of flowers in my life. I dedicate this to the one woman in my life, Vani.

వాణి శతకం PART 8

లేదు నీరు రాత్రి నిదుర పట్టక పోయె

వాన లేక భూమి వట్టి పోయె

కడవతొ పసి కూన కోసుదూరము పోయె

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 279

తాత్పర్యము  

ఈ బొమ్మలోని చిన్న పిల్లల దీనావస్థను చూసి వ్రాసిన పద్యమిది. నీరు లేదు. నిదుర లేదు. మూడేళ్ళు వానలు లేక భూమి నెర్రెలు వేసింది.  కడవ నెత్తిన పెట్టుకొని ముక్కు పచ్చలారని పసి బిడ్డలు మైళ్ళు నడుచుకుంటూ పోతున్నరు.  

కాల మహిమ యేమొ కాలు చుండెను భూమి

భానుడేమొ భగ భగ మను చుండె

నరక మాయ భూమి నరులకు తరులకు

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 280

తాత్పర్యము  

కాల మహిమ కాబోలు భూమి మండి పోతున్నది ఎండలతో. సూర్యుడు తన ప్రతాపాగ్నిని చూపిస్తున్నాడు. నరులకు, తరులకూ కుడా భూమి నరక మయి పోయింది. 

మడుగు యెండి పోవ మొసలి బయటి కొచ్చె

కనుల నీరు లేవు కార్చ గాను 

ఘనుడు నేత మొసలి కన్నీరు కార్చగ  

సిగ్గు తోడ మొసలి సచ్చి పోయె!  281

తాత్పర్యము  

ఈ బొమ్మలో మొసలి ఎండలకు మడుగు ఎండి పోతే బయట పడి ప్రాణాలు వదిలింది. దాని కళ్ళలో నీరేదీ కార్చడానికి? (మొసలి కన్నీరు తెలుసు కదండీ?) . కానీ నాయకుల కళ్ళల్లో కన్నీరు ఎండదు. వాళ్ళు మొసలి కనీరు కారుస్తూనే ఉంటారు. 

తాత్పర్యము  

తెలుగు మిత్రు లొకరు "టీటోన్ముఖు" లనిరి

చంద్ర శేఖరు డనె చాల బాగు

శ్రీనివాసు డాయె సిరి వెన్నెలకు సాటి

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 282

తాత్పర్యము  

ఈ మధ్య శ్రీనివాసుడనే  మిత్రులొకరు, నా బ్లాగులు వారిని ట్వీటోన్ముఖుల్ని చేస్తున్నాయని గొప్ప పద ప్రయోగం చేశారు.  చంద్రశేఖరులు ఈ ప్రయోగాన్ని మెచ్చుకున్నారు. ఆ సందర్భంగా ఆశువుగా వ్రాసిన పద్యము.  

తెలుగు మిత్రులొకరు ట్వీటోన్ముఖులన్నారు. చంద్రశేఖరులు "వహ్వా" అన్నారు. శ్రీనివాసు గారు సిరి వెన్నెల సీతారమ శాస్త్రి గారి సరి సమాను లయ్యారు.   

ఫ్లైట్ లోన పోయి ఫైట్ చేసెను కన్న

ట్వీటు చేయ బర్ఖ (అక్క) లేటు కాదు

కల్ల కన్న డెరుగు కధలు బర్ఖ తెలుపు

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 283

తాత్పర్యము  

ఈ మధ్య మన "ఆజాదూ"(బర్ఖా భాషలో ఆజాదీ)  కన్నయ్య స్పైసు జెట్టు విమానంలో ఎగురుతూ, ఓ కల కన్నారు. తనను ఎవరో గొంతు పిసుకుతున్నారని. ఆ సందర్భం ఈ పద్యానికి ప్రేరణ.

ఫ్లైటులో వెళుతూ కన్నయ్య ఫైటు చేశాడు. ఏ మాత్రం ఆలస్యం (లేటు) చెయ్యకుండా బర్ఖ అక్క ట్వీటు చేసింది. కన్నడికి "కల్ల" లాడడం తెలుసు.  అక్కకి కధలల్లడం తెలుసు.  

పన్ను నీవు కట్టు ఫ్లైటు యెక్కెనతడు

బెయిలు కోర యతడు బీద వాడు

తల్లి పేరు చెప్పి తప్పు కొనెను ఖైదు

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 284

తాత్పర్యము  

 పన్నులు మీరు కడుతూ ఉండండి. మన "ఆజాదూ"(బర్ఖా భాషలో ఆజాదీ)  కన్నయ్య స్పైసు జెట్టు విమానంలో ఎగురుతూ ఉంటాదు.బెయిలు అడిగేప్పుడు మాత్రం అతను బీద వాడు.ఖైదు తప్పుకోడానికి అతను తల్లి పేరు చెప్పుకున్నాడు కదా! 

యెక్కువయ్యె ననుచు యేడ్వకు పనిచూసి

చేయు వాడు వేరె సేయ వీవు

నవ్వు కొనుము హాయి కొవ్వు పెరుగ జూసి

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 285

Laugh U never do!

తాత్పర్యము

పని ఎక్కువైందని ఈ మధ్య ఓ పెద్ద మనిషి అందరి ముందూ ఏద్చాడు కదండీ. ఆ సందర్భం.  

పని ఎక్కువైందని ఏడవకు. మాకు తెలుసు నువ్వు చేసేది తక్కువ, వేరే వాళ్ళు చేసేది ఎక్కువ. కొవ్వు పెరిగిందని చూసుకొని హాయిగా నవ్వుకో, నాయనా!    

కప్పు లోన కాఫి కవిలోన చతురత

యింటి లోన శాంతి యింతి కాంతి

మనిషి లోన మమత మనసుకు విశ్రాంతి

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 286

తాత్పర్యము  

"చెప్పు లోని రాయి"  వేమన పద్యానికి అందమైన అనుకరణ.

కప్పులో వేడి కఫీ, కవిలో ఉండే చతుర భాషా శక్తి, ఇంట్లో మనశ్శాంతి, యింతి (భార్య) ముఖంలొ కాంతి (ఆనందం), మనిషి లో ఉండే మమత ఇవన్నీ మనసుకు స్వాంతన కలుగ చేస్తాయి కదా! 

బారు లోన బీరు కుండ లోపల కల్లు

వైను షాపు లోన ఫైను బ్రాంది

తాగి యిల్లు చేర తలుపు తీయదు తరుణి

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 287

తాత్పర్యము  

"చెప్పు లోని రాయి"  వేమన పద్యానికి అందమైన అనుకరణ. ఓ పేరడీ.  

బారు లోపల బీరు, కుండలోని కల్లు, వైను దుకాణంలో మంచి బ్రందీ తాగి ఇల్లు చేరితే భార్య తలుపు తీయదు కదా బీరు బలుడా! 

మాట పొదుపు చేయ మేలు నీకగు నెంతొ

జనుల యార్తి తీర్చు జలము పొదుపు

ఖర్చు లందు పొదుపు కన్న బిడ్డల కాచు

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 288

తాత్పర్యము 

ముఖ పుస్తకంలో ఓ మిత్రుడి కవిత చూసి ఈ పద్యం వ్రాశాను.

నీ మాటల్లో (మిత భాషణ) పొదుపు ఉంటే నీకెంతో మేలు. నీటిని పొదుపుగా వాడితే నీ సమాజానికి సేవ చేసిన వాడవవుతావు. డబ్బు పొదుపుగా వాడుకుంటే నీ కన్న పిల్లలకి ఎంతో మేలు చేసిన వాడవవుతావు. 

అమ్మ ఆగ్నేయాన అక్క ఈశాన్యాన

అరవ దమ్మ గెలుచు యరచి యక్క

స్కీము స్కాము కలిపి సాపాటు సేయగ

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 289

తాత్పర్యము  

జయ, మమత జోడీ మీద పద్యము. 

అమ్మ ఆగ్నేయాన్ని ఏలుతోంది. అక్క (దీదీ) ఈసాన్యాన్ని ఏలుతోంది.   అమ్మ అరవది (అమ్మ అరవం మాట్లాడుతుంది అని కూడా అనుకోవచ్చు). అక్క అరిచి, అరిచి గెలుస్తుంది. అమ్మ చుట్టూ అమ్మ స్కీములు, అక్క చుట్టూ తమ్ముళ్ళ స్కాములు. స్కీము, స్కాముల భొజనం వడ్డిస్తున్నారు అమ్మ, అక్క.   

కాసు లున్న యపుడు కాసినొ మధుశాల

డబ్బు వచ్చె నేని ధర్మ శాల

క్షౌర శాల పడగ కత్తెర జేబుకు

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 290

తాత్పర్యము

పాడుతా తీయగాలో ఈ మధ్య జొన్నవిత్తుల గారు ఒక కవిత చదివారు. కాసినోల మీద. క్షొరశాల అనె పదం వారి నుంచి అప్పు తీసుకుని, మిగిలిన పద్యం నేను కూర్చాను.

కాసులు చేతులో నిండుగా ఉంటే కాసినొ మధుశాల. (మత్తెక్కిస్తుంది అని అర్ధం) డబ్బు లాభం వస్తే అది పెద్ద ధర్మ శాల. (సత్రము వంటిది). జేబుకు కత్తెర పడితే అదే క్షౌర శాల అవుతుంది.     

  

సంద్రమందు పేద సాలె గూడును కట్టె

అలలు యలలుగ కనె కలలు చాల

నేసి వస్త్ర మొకటి నీటి మూటను కట్టె

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 291

తాత్పర్యము  

పేద, ధనిక తారతమ్యం ఈ క్రింది రెండు పద్యాల్లో కనబడుతుంది. 

మొదటి పద్యం

నడి సముద్రంలో  (సంసార సాగరంలో అనుకోవచ్చు) ఓ పేద వాడు సాలె గూడును కట్టుకున్నాడు. (పేద వాడి గుడిసే ఆ సాలె గూడు). సముద్రంలో లేచి పడే కెరటాల వలెనే ఆశ, నిరాశ అనే కిందికీ, మీదకీ ఎగిసే  అలల వంటి కలలను కన్నాడు. ఎంతో శ్రమ పడి ఆ సాలె గూడులో ఒక వస్త్రాన్ని నేసి దాన్లో నీళ్ళను మూట కట్టుకున్నాడు. (ఏం మిగిలింది చివరకు, చిరిగిన వస్త్రమే)  

సంద్ర మందు ధనికు డింద్ర సభను కట్టె

అలలు యెగిసె యతని కలిమి వోలె

కూడ బెట్టె ధనము కడలి జలము రీతి

వాణి పలుకు మాట నాదు నోట! 292

తాత్పర్యము  

సముద్రంలో (విశాల ప్రపంచం అనుకోవచ్చు) ధనికుడు ఇంద్ర సభను మించి భవంతి కట్టు కున్నాడు. ఆ సముద్రంలో అలౌ పైకి లేస్తూనే ఉన్నాయట అతని ఆస్తి వలె. కడలి ఎంత జలాన్ని కూడ బెట్టిందో అంతటి ధనానై అతను కూడ బెట్టాడట. 

                                                  ################################ 

మందార మకరంద మాధుర్యమున దేలు 

    మధుపంబు వోవునే, మదనములకు? 

నిర్మల మందాకినీ వీచికల దూగు 

    రాయంచ జనునె, తరంగిణులకు? 

లలిత రసాల పల్లవ ఖాదియై చొక్కు 

    కోయిల చేరునే, కుటజములకు? 

పూర్ణేందు చంద్రికా స్ఫురిత చకోరకం 

    బరుగునే, సాంద్ర నీహారములకు? 

అంబుజోదర దివ్య పాదారవింద 

చింతనామృత పాన విశేష మత్త 

చిత్త మేరీతి యితరంబు జేయ నేర్చు? 

వినుత గుణ శీల, మాటలు వేయు నేల?